กุยช่าย
กุยช่าย มีกลิ่นเฉพาะตัว หอมฉุน
กุยช่าย คือ ผักชนิดหนึ่ง อยู่ในตระกูลเดียวกับกระเทียมและต้นหอม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Allium tuberosum ลักษณะเด่นคือ ใบแบนยาว สีเขียวเข้ม มีกลิ่นหอมฉุนเฉพาะตัวคล้ายกระเทียม มีดอกสีขาวเล็ก ๆ ออกเป็นช่อ ใช้เป็นผักและสมุนไพรในอาหารหลายชนิด โดยเฉพาะในจีนและไทย
ลักษณะของกุยช่าย
- ราก : เป็นรากฝอย แตกออกจากโคนลำต้นใต้ดิน คล้ายรากหอม–กระเทียม ช่วยยึดเกาะดินและดูดซับน้ำ
- ลำต้น : แท้จริงแล้ว กุยช่ายไม่มีลำต้นแท้ ส่วนที่เห็นเป็นกาบใบอวบ ๆ ซ้อนกันขึ้นมาเป็นกอคล้ายต้นหอม
- ใบ : แบน ยาว เรียว สีเขียวเข้ม ผิวเรียบ มีกลิ่นแรงเฉพาะตัว ความยาวประมาณ 20–30 ซม.
- ดอก : ช่อดอกแบบซับซ้อน (umbel) สีขาวเล็ก ๆ กลีบดอกแหลม ปลายแฉก ออกดอกที่ปลายก้านดอกยาวตรง
- ผล : เป็นผลแห้ง แตกได้ เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 3 ซีก ภายในมีเมล็ดสีดำ รูปสามเหลี่ยมเล็ก ๆ
- เมล็ด : ขนาดเล็ก ผิวเรียบ สีดำด้าน ใช้เพาะปลูกต่อได้
จุดเด่นของกุยช่าย
- 🌱 ลักษณะเด่น – ใบแบนยาวสีเขียวเข้ม มีกลิ่นเฉพาะตัว แตกกอหนาแน่น ออกดอกสีขาวสวยงาม
- 🍳 การใช้ประโยชน์ – นิยมใช้ทำอาหาร (ขนมกุยช่าย ผัดต่าง ๆ) และใช้เป็นสมุนไพรช่วยขับลม บำรุงเลือด
- 💰 ด้านเศรษฐกิจ – ปลูกง่าย โตเร็ว เก็บเกี่ยวได้หลายครั้งในปีเดียว เป็นผักเศรษฐกิจสำคัญ
- 🌍 ด้านการปลูก – ปลูกได้หลากหลายรูปแบบ (แปลงดิน กระถาง) อายุหลายปี เก็บใบได้ต่อเนื่อง
ประโยชน์ของกุยช่าย
- 🍳 ด้านอาหาร – ใช้เป็นผักประกอบอาหาร ทำขนมกุยช่าย ผัด ซุป หรือกินกับน้ำจิ้ม
- 💊 ด้านสมุนไพร – ช่วยขับลม แก้ท้องอืด บำรุงเลือด ช่วยย่อยอาหาร และมีสารต้านอนุมูลอิสระ
- 💰 ด้านเศรษฐกิจ – เป็นพืชผักเศรษฐกิจที่มีตลาดแน่นอน เก็บเกี่ยวได้หลายครั้งต่อปี ทำรายได้ต่อเนื่อง
- 🌸 ด้านอื่น ๆ – ดอกสีขาวสวยงาม ใช้ประดับตกแต่ง และช่วยรักษาหน้าดิน
การปลูกกุยช่าย
- ดิน – ดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักก่อนปลูก
- วิธีปลูก – ใช้เมล็ดเพาะ หรือแยกกอ (นิยมเพราะโตเร็วกว่า)
- การดูแล – รดน้ำวันละ 1–2 ครั้ง, ใส่ปุ๋ยทุก 20–30 วัน, กำจัดวัชพืชสม่ำเสมอ
- การเก็บเกี่ยว – เริ่มตัดใบได้หลังปลูก 45–60 วัน และตัดได้ทุก 20–30 วัน
- อายุการปลูก – เป็นพืชอายุหลายปี เก็บผลผลิตได้ต่อเนื่อง 3–5 ปี
กุยช่ายในไทย นิยมใช้ทำ “ขนมกุยช่าย” (แป้งห่อผักกุยช่ายนึ่ง) หรือนำไปผัดกับหมู/ตับ เรียกว่า “ผัดกุยช่ายขาว” นอกจากนี้ ยังมีสรรพคุณทางยา เช่น ช่วยขับลม ช่วยย่อยอาหาร มีสารต้านอนุมูลอิสระ
