ฝ้าย

ฝ้าย เส้นใยธรรมชาติ มีความละเอียดและนุ่ม

ฝ้าย (Cotton) เป็นหนึ่งใน พืชเศรษฐกิจ ที่สำคัญของหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย โดยเฉพาะในอดีตที่เคยมีบทบาทสำคัญในภาคการเกษตรและอุตสาหกรรมสิ่งทอ

ลักษณะของฝ้าย

1. ลำต้น สูงประมาณ 1–2 เมตร ตั้งตรง แตกกิ่งก้านสาขาได้ดี
2. ใบ ออกเรียงสลับกัน รูปร่างคล้ายฝ่ามือ มีแฉกประมาณ 3–5 แฉก
3. ดอก ดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ สีเหลืองอ่อนหรือขาวนวล และมักเปลี่ยนเป็นสีชมพูอ่อนเมื่อใกล้ร่วง
4. ผล ลักษณะกลมรี เมื่อแก่จะปริออกเป็น 3–5 แฉก ภายในมีเมล็ดหลายเมล็ด แต่ละเมล็ดหุ้มด้วยเส้นใยสีขาวฟู เรียกว่า “ใยฝ้าย”
5. ราก มีรากแก้วลึกและแข็งแรง ช่วยดูดซับน้ำและแร่ธาตุจากดินได้ดี รากแขนงแผ่กระจายใต้ผิวดิน

จุดเด่นของฝ้าย

• เป็นพืชล้มลุก อายุสั้น (ประมาณ 4–6 เดือน)
• ปลูกในดินร่วนซุย ระบายน้ำดี
• ชอบแสงแดดจัด
• หลังออกดอกจะเกิดผลคล้ายลูกสมอ ภายในมีเมล็ดหุ้มด้วยเส้นใยสีขาว (เรียกว่า ใยฝ้าย)

ความสำคัญของฝ้ายในฐานะพืชเศรษฐกิจ

1. ใช้ในอุตสาหกรรมสิ่งทอ : ฝ้ายเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตเสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัว ผ้าปูที่นอน ฯลฯ เพราะเส้นใยฝ้ายมีความนุ่ม ระบายอากาศดี และดูดซับน้ำได้ดี
2. สร้างรายได้ให้เกษตรกร : ในพื้นที่ที่สามารถปลูกฝ้ายได้ดี เช่น ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ฝ้ายเคยเป็นพืชทำเงินที่สำคัญ
3. ใช้ประโยชน์จากทุกส่วนของพืช
   • เมล็ดฝ้าย : สกัดน้ำมันฝ้าย ใช้ในการปรุงอาหารหรือทำอาหารสัตว์
   • กากเมล็ด : ใช้เป็นอาหารสัตว์
   • ใยสั้น : ใช้ทำกระดาษหรือผลิตภัณฑ์อื่น ๆ

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์

• ใยฝ้าย : ใช้ทอผ้า ทำเสื้อผ้า หรือใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น สำลี ผ้าพันแผล
• เมล็ดฝ้าย : สกัดน้ำมัน หรือใช้เป็นอาหารสัตว์
• เปลือกเมล็ด : ใช้เป็นปุ๋ยหรือเชื้อเพลิง

ความท้าทายในปัจจุบัน

• ราคาตลาดผันผวน
• การแข่งขันจากใยสังเคราะห์
• ปัญหาแมลงศัตรูพืช เช่น หนอนเจาะสมอฝ้าย

ฝ้ายเป็นพืชที่ให้เส้นใยธรรมชาติ ใช้ทำผ้า และมีความสำคัญทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมสิ่งทอ